Đạo luật chống độc quyền, một cụm từ mà chắc hẳn nhiều nhà đầu tư cá nhân chưa thực sự chú tâm đến. Tuy nhiên, chính đạo luật này đã và đang gây ra các khó khăn chồng chất cho các doanh nghiệp khổng lồ trên toàn cầu. Cụ thể, Nvidia, Google hay Apple, đều đang phải đối diện với các vụ kiện liên quan đến quy chuẩn thương mại này. 

Vậy, đạo luật chống độc quyền là gì, các doanh nghiệp nào bị ảnh hưởng, và liệu bức tranh công nghệ toàn cầu có bị ảnh hưởng hay không? Bài viết hôm nay sẽ đi sâu phân tích vào tất cả các khía cạnh trên. 

Đạo Luật Chống Độc Quyền (Antitrust) Là Gì? 

Chữ “trust” trong Antitrust có nghĩa là một nhóm doanh nghiệp hoạt động hợp tác để cố ý định hình một thị trường cụ thể. Đồng thời, dựa trên hai nền tảng là Đạo luật Sherman và Đạo luật Ủy ban Thương mại Liên bang, “Antitrust law” làm giảm thiểu các động thái mua bán và sáp nhập (M&A) của các “ông lớn”.   

Vậy, hiểu đơn giản, nội dung chủ yếu của đạo luật chống độc quyền liên quan đến việc tạo ra những thị trường cạnh tranh lành mạnh, ngăn chặn sự thống trị quá mức của một, hoặc một số doanh nghiệp, trong một thị trường cụ thể.  

Về mặt tích cực, đạo luật này giúp chính những người tiêu dùng hưởng lợi. Bởi khi sự cạnh tranh, về giá sản phẩm và mọi mặt của kinh doanh, được duy trì, thì sẽ tạo ra nhiều tùy chọn sản phẩm hơn, chất lượng hơn với giá tốt hơn. 

Các “Ông Lớn” Công Nghệ và Làn Sóng Chống Độc Quyền 

Những năm gần đây, lĩnh vực công nghệ đã phát triển phi mã. Và cũng như bao sự phát triển khác, công nghệ, AI, internet, đều có những “kẻ dẫn đầu” trên thị trường. Những doanh nghiệp này đã và đang liên tục tạo ra những bước đột phá mới và tất nhiên, họ cũng tạo ra nguồn lợi doanh thu khổng lồ cho chính minh.  

Lúc này, các tổ chức như DoJ đã vào cuộc, chính thức khởi động làn sóng chống độc quyền thị trường, tạo áp lực cực lớn lên các công ty tỷ đô.  

Cùng điểm qua một số công ty nổi bật đang đối diện với làn sóng đang ngày một dâng cao này nhé. 

Apple Bị Kiện Độc Quyền Ngành Smartphone

Vụ kiện của Apple đã được khơi mào vào đầu năm nay, khi DoJ kiện vị vua smartphone vì đã thực hiện những động thái sau: 

• Ngăn chặn các ứng dụng mới: Apple đã ngăn chặn sự phát triển của một số ứng dụng, tạm gọi là “super app” với các tính năng tiên tiến hơn.  

• Ngăn chặn dịch vụ Mobile Cloud Streaming: Apple ngăn chặn các phần mềm phát trực tuyến nền tảng đám mây, nhằm khiến người dùng phụ thuộc vào phần cứng của họ nhiều hơn. 

• Loại bỏ các ứng dụng nhắn tin đa nền tảng: Họ đã nhúng tay khiến trải nghiệm nhắn tin đa nền tảng trở nên tồi tệ hơn. 

• Cắt giảm tính năng của đồng hồ thông minh: Apple khiến các tính năng của Apple Watch hoạt động kém hiệu quả với bên thứ ba. 

• Hạn chế ví điện tử: Tính năng chạm để thanh toán không được Apple cung cấp cho các bên cung cấp ví điện tử khác. 

Tác Động 

Ngay sau khi vụ kiện được công bố vào tháng 03, AAPL đã giảm lập tức 3,32% ngay trong ngày. Đến giữa tháng 04, giá cổ phiếu đã chạm đáy mới sau 01 năm ở mốc 164 USD, giảm gần 9% chỉ trong một tuần. Tính tới thời điểm hiện tại, cổ phiếu Apple cũng đã giảm 5,4% từ đỉnh gần nhất, với biên độ và khối lượng thấp. 

Theo chuyên gia, đây là sự kiện khơi mào cho các động thái mạnh mẽ hơn của DoJ nhắm vào các doanh nghiệp công nghệ trong năm nay. Từ đó, tạo ra tiền lệ để chúng ta đánh giá mức độ tác động của nó đến tình hình tài chính của các công ty sau này. 

Google Bị Kiện Độc Quyền Thị Trường Quảng Cáo

Đầu tháng 08 vừa qua, Apple đã phải nhận phán quyết về việc vi phạm luật chống độc quyền. Doanh nghiệp này đã chi hàng tỷ USD cho Samsung, Apple để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định duy nhất trên các thiết bị của họ. Và chính thỏa thuận này cũng là nền tảng cho chiến thắng đầu tiên của DoJ nhắm vào nhóm “big tech”.  

Không dừng lại ở đó, ngày 09 tháng 09 vừa qua, DoJ tiếp tục “chinh phạt” vị vua tìm kiếm qua phiên điều tra thứ hai, với cáo buộc Google đã cố gắng độc quyền mảng quảng cáo trực tuyến. Cùng xem hình dưới đây. 

Google dễ dàng thống trị thị phần của lĩnh vực quảng cáo. Họ có thể thu phí đặt quảng cáo từ các nhà xuất bản (publisher) trên website. Họ đồng thời thu phí từ bên mua quảng cáo, là các nhà quảng cáo (advertiser), khi họ muốn chạy các chiến dịch quảng cáo thông qua Google Ads hoặc Display & Video 360.  

Hệ quả là, cổ phiếu Google Alphabet (GOOG) đã giảm hơn 6% chỉ sau hai phiên giao dịch vừa qua. Bên cạnh đó, doanh nghiệp này cũng có thể đối mặt với nguy cơ bị chia tách, với AdWords, Chrome hay thậm chí Android đang trong tầm ngắm. 

Nvidia Có Ngày Giao Dịch Giảm Kỷ Lục

Sau Google, Nvidia chính là ông lớn tiếp theo phải đứng trước các cuộc điều tra của Bộ tư pháp Mỹ.   

Giữa tuần trước, đã có thông tin cho biết DoJ đã gửi trát đòi Nvidia và một số công ty khác hầu tòa. Có thể thấy, chính quyền Mỹ đã và đang tích cực đẩy mạnh tìm kiếm các bằng chứng cho thấy Nvdia đã vi phạm luật chống độc quyền, ngăn chặn sự thống trị của họ trên thị trường AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt.  

Chính thông tin này đã giáng một đòn nặng nề lên kỳ vọng của nhà đầu tư vào tính ổn định trong thời gian tới của doanh nghiệp nghìn tỷ đô. 

Sau khi thông tin được công bố, Nvidia đã rơi tận 22,8% từ đỉnh gần nhất, xuống mức 101 USD cho mỗi cổ phiếu. Tức chỉ trong một tuần, DoJ đã thổi bay gần 700 tỷ USD giá trị vốn hóa của Nvidia. 

Lĩnh Vực Công Nghệ Sẽ Ra Sao? 

Đọc đến đây, hẳn bạn sẽ có câu hỏi, liệu tương lai của những doanh nghiệp này sẽ ra sao, nếu họ đánh mất đi sự thống trị của mình? 

Tác Động Ngắn Hạn 

Thực sự thì theo một số chuyên gia, không dễ để những kẻ dẫn đầu như thế này, chịu từ bỏ đi vị thế bấy lâu này của mình chỉ vì động thái kể trên của DoJ. Có nhiều cơ sở cho nhận định này. 

Nhìn vào tiền lệ, dễ thấy tác động của các cuộc điều tra thường sẽ chỉ tạo ra làn sóng lo lắng tạm thời. Bởi thời gian điều tra của các cáo buộc này thường kéo dài trong nhiều năm, bấy giờ, sự lo lắng cũng sẽ biến mất, người người đều sẽ quên đi và chỉ còn tập trung đến khả năng tạo ra tiền của các doanh nghiệp này mà thôi. 

Mà đã nói đến khả năng tạo ra tiền, thị với toàn bộ nguồn lực của họ, rất khó để chúng ta nhìn ra một bức tranh ảm đạm cho ngành công nghệ. 

Công Nghệ Không Phải Là “Bong Bóng” 

Với sự tăng trưởng đang kinh ngạc, nhiều người ngộ nhận rằng làn sóng AI cũng giống như bong bóng dot-com hoặc hiệu ứng hậu đại dịch. Tuy nhiên, hãy cùng xem biểu đồ dưới đây. 

Có thể thấy, so với bong bóng dot-com và thời kỳ đại dịch, giá trị cổ phiếu công nghệ hiện nay vẫn còn hợp lý, với dự báo tăng trưởng lợi nhuận trung bình cho năm 2024 là 20%. 

Nhìn chung, triển vọng tăng trưởng của lĩnh vực công nghệ nói chung và AI nói riêng vẫn duy trì tích cực. Các chuyên gia từ Blackrock cho rằng, “sự phát triển của AI và tất cả các nhánh của nó khiến việc đầu tư vào thị trường này trở thành một hình thức đầu tư rất tích cực.” 

Kết Luận 

Dưới áp lực của các cuộc điều tra chống độc quyền trong thời gian gần đây, sự sụt giảm của toàn bộ ngành công nghệ là không thể tránh khỏi. Vì thị trường hoạt động theo chu kỳ, nhà đầu tư nên tập trung hơn vào triển vọng ngành, các bước tiến và nhu cầu trong ngành thay vì chú ý vào mức giảm tạm thời vừa qua. Đồng thời, khả năng thích ứng và giải quyết các rủi ro pháp lý của các doanh nghiệp này cũng nên được xem xét.  

Đến đây, đi cùng với sự phát triển của xã hội mà cốt lõi là công nghệ, thật khó để chúng tôi hình dung ra một thị trường mà ở đó AI và những doanh nghiệp liên quan không thể hiện tốt trong tương lai. Do đó, hãy tự tin với các quyết định của mình, phản ứng linh hoạt trước thông tin và thích nghi với những thách thức, đến từ cả các chính sách vĩ mô và nội tại của công ty bạn đang nắm giữ.  

Đọc thêm các bài viết phân tích thị trường của Doo Prime tại đây.

---

Tuyên Bố Miễn Trừ Trách Nhiệm

Thông tin này được gửi đến công chúng với mục đích duy nhất là cung cấp thông tin và không nên được xem là lời khuyên đầu tư, khuyến nghị, đề nghị hoặc sự chào mời mua hoặc bán bất kỳ công cụ tài chính nào. Thông tin hiển thị tại đây được chuẩn bị mà không có sự tham khảo hoặc cân nhắc đến bất kỳ mục tiêu đầu tư hoặc tình hình tài chính của cá nhân nào. Bất kỳ sự so sánh, tham khảo nào đối với hoạt động của một công cụ tài chính trong quá khứ hay chỉ số, hoặc một sản phẩm đầu tư sẽ không được xem là một chỉ số đáng tin cậy cho thấy kết quả trong tương lai của loại sản phẩm tài chính tương ứng. Doo Prime và công ty mẹ, các chi nhánh, công ty con, công ty liên kết, đối tác và nhân viên tương ứng, không đại diện hoặc đảm bảo đối với thông tin được hiển thị và sẽ không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại trực tiếp, gián tiếp, đặc biệt hoặc các hậu quả nào phát sinh từ bất kỳ thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ nào được cung cấp và mọi rủi ro giao dịch trực tiếp hoặc gián tiếp, lãi hoặc lỗ phát sinh từ khoản đầu tư của bất kỳ cá nhân hoặc khách hàng nào.